Witajcie w kąciku logopedycznym!

 

Dziecko poznaje świat dzięki rozumieniu mowy. Podstawową wiedzę o tym, jak rozwija się mowa dziecka powinien posiadać każdy rodzic, aby umiejętnie kierować jej rozwojem. Bez tej wiedzy można dziecku zaszkodzić, wymagając tego, czemu sprostać nie może, czy też lekceważąc, przeoczając niepokojące sygnały.

Podstawowe etapy rozwoju mowy:

Okres melodii- 1 rok życia dziecka (od narodzin do 12 miesięcy)

Okres wyrazu- 1-2 rok życia (od 12 do 24 miesięcy)

Okres zdania -2-3 rok życia (od 24 do 36 miesięcy)

Okres swoistej mowy dziecięcej –3- 7 rok życia (od 36 do 72 miesięcy)

 

OKRES MELODII

GŁUŻENIE – pojawia się pomiędzy 2 a 3 miesiącem życia dziecka. Jest to nieświadome wydawanie dźwięków przez dziecko. Brzmi np. tak: agh, ekr, itp. Są to swojego rodzaju ćwiczenia, przygotowujące je do dalszych etapów rozwoju mowy.

 GAWORZENIE – występuje około 6 miesiąca życia. Dziecko słucha tego co mówią jego opiekunowie, naśladuje wydawane przez nich dźwięki. Są to sylaby ze spółgłoskami tj. np. G, P, B, M, T, D. Brzmi to np. tak: ma ma ma, ta ta ta, a gu gu, itp. Dzięki gaworzeniu dziecko ćwiczy artykulatory i słuch. Kiedy dziecko milknie w tym okresie, choć wcześniej głużyło, należy udać się z nim na badanie słuchu.

PIERWSZE SŁOWA – dziecko około 12 miesiąca życia powinno wypowiadać celowo kilka słów zbudowanych głównie z tzw. sylab otwartych (kończących się samogłoską, np.:ma, pa).

OKRES WYRAZU

Dziecko reaguje na polecenia, stara się odpowiadać na pytania, rozumie o wiele więcej niż może powiedzieć. Używa wielu wyrazów dźwiękonaśladowczych, np.mu, hau.Liczba sylab w wyrazach jest zredukowana, np. parasolka-pa. Uczy się wielu nowych słów. Dziecko dwuletnie powinno łączyć  2 wyrazy w proste zdanie np. Mama da- Mama daj.

OKRES ZDANIA

Zdania dwuwyrazowe, bliżej 3 urodzin powinny składać się z 3,4 wyrazów. Dalsze bogacenie się słownictwa, słowa składające się z dwóch lub trzech sylab. Częste zamiany głosek- na łatwiejszą np., siafa zamiast szafa lub trudniejszą np., motyr zamiast motyl. Dziecko jest rozumiane nie tylko przez swoje najbliższe otoczenie

OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ

Najdłuższy okres w rozwoju mowy dziecka, pod koniec tego okresu dziecko powinno wymawiać wszystkie głoski języka polskiego. Neologizmy, czyli nowe słowa pojawiające się w mowie dziecka to dowód na to, że dziecko nabywa umiejętności gramatyczne i stara się je stosować w sposób kreatywny.

 

Rozwój artykulacji. Konkrety!

Dziecko ma 3 lata 0 miesięcy- 3 lata 11 miesięcy

Dziecko powinno:

• wymawiać poprawnie głoski [t] [d] [n] [l] [k] [g] [f][w]
• realizować poprawnie głoski tzw. szeregu ciszącego, czyli [ś] [ź] [ć] [dź]
• próbować wymawiać głoski tzw. szeregu syczącego- [s] [z] [c] [dz]

 

Dziecko może: zamieniać głoskę [l] na [j], [s] na [ś], [sz] na [s] lub [ś], [r] na [j] lub [l]

 

Dziecko ma 4 lata 0 miesięcy- 4 lata 11 miesięcy

Dziecko powinno:

• wymawiać poprawnie głoski [t] [d] [n] [l] [k] [g] [f][w] [ś] [ź] [ć] [dź] [ń]
• realizować poprawnie głoski tzw. szeregu syczącego, czyli [s] [z] [c] [dz]
• próbować wymawiać głoski tzw. szeregu szumiącego- [sz] [ż] [cz] [dż]

 

Dziecko może: zamieniać głoski [sz] [ż] [cz] [dż] na [s] [z] [c] [dz]; [r] na [l]

Dziecko ma 5 lat 0 miesięcy- 5 lat 11 miesięcy

Dziecko powinno:

• wymawiać wszystkie wymienione wcześniej głoski zgodnie z normą
• realizować poprawnie głoski tzw. szeregu szumiącego [sz] [ż] [cz] [dż]
• około 6 roku życia artykułować poprawnie głoskę [r]

 

Dziecko może: na początku tego okresu zamieniać głoskę [r] na [l]

Kiedy pójść z dzieckiem do logopedy?

Zawsze gdy coś w rozwoju mowy dziecka budzi nasze wątpliwości. Lepiej usłyszeć, że wszystko jest w porządku niż że przyszło się o rok za późno!

 

---

 

Co to jest wędzidełko podjęzykowe?

Wędzidełko podjęzykowe to włóknisty twór, który łączy dolną część języka z dnem jamy ustnej. Najlepiej widać go, kiedy próbujemy unieść język do podniebienia. Kiedy wędzidełko jest odpowiedniej długości, możemy dotknąć czubkiem języka we wszystkie miejsca w jamie ustnej.

 

Co jest objawem zbyt krótkiego wędzidełka?

Dziecko fizycznie nie jest w stanie wyciągnąć języka w kierunki brody lub nosa, końcówka jego języka ma charakterystyczny kształt przypominający serce.

 

Jakie są konsekwencje zbyt krótkiego wędzidełka?

Dziecko, u którego nie ma fizycznej możliwości podniesienia języka, utrwalana nieprawidłowe wzorce ssania, żucia, jak również połykania. Żle ułożony język może powodować wady zgryzu, wady wymowy, a nawet nadmierną produkcję śliny.

 

Jakie wady wymowy może powodować zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe?

W języku polskim prawidłowa wymowa wielu głosek wymaga uniesienia czubka języka ku górze. Dziecko z defektem wędzidełka będzie miało problem z właściwą realizacją głosek takich jak [t,d,n,l] oraz [r], gdyż artykulacja tych dźwięków wymaga właśnie  pionowego ruchu języka. Inny problem związany z przykrótkim wędzidełkiem stanowi wsuwanie języka między zęby, co skutkuje wadą wymowy w postaci seplenienia międzyzębowego lub przyzębowego. Dziecko będzie wtedy błędnie (między zębami) realizowało głoski szeregu syczącego: [s,z,c,dz], szumiącego: [sz,ż,cz,dż] oraz ciszącego: [ś,ż,ć,dź].

 

Co zrobić, jeśli moje dziecko ma za krótkie wędzidełko?

Nie panikować. Działać. Zazwyczaj logopeda po konsultacji z laryngologiem lub chirurgiem ocenia prawidłową budowę i ruchomość języka i w zależności od oceny kieruje pacjenta na zabieg podcięcia wędzidełka podjęzykowego. Po jego wykonaniu należy intensywnie ćwiczyć, aby nie doszło do zgrubienia rany. Czasami zamiast zabiegu poleca się systematyczne wykonywanie zestawu ćwiczeń usprawniających język. 

---

Aby zapobiegać zaburzeniom wymowy należy:

 

1. Mówić do dziecka w sposób wyraźny, z dbałością o staranną dykcję, czytać mu, grać z nim w różne zabawy językowe.

2. Zadbać, by dziecko miało różne okazje do ćwiczenia aparatu mowy – zabawy w robienie różnych szalonych min przed lustrem – gimnastykowanie buzi i języka.

3. Dbać o sprawność języka, warg dziecka – także przyuczać dziecko do tzw. dorosłego sposobu gryzienia, żucia i połykania.

4. Zadbać o zdrowe uzębienie i prawidłowy zgryz dziecka – w razie wątpliwości należy skonsultować się ze stomatologiem lub/i ortodontą.

5. Zwrócić uwagę na to, w jaki sposób dziecko oddycha, jeśli ma nawyk oddychania przez usta – należy skonsultować je z lekarzem laryngologiem.

6. Zaobserwować, w jaki sposób dziecko reaguje na dźwięki – w razie wątpliwości wskazane jest skorzystanie z konsultacji audiologicznej (badanie słuchu).

7. Jeśli wymowa dziecka odbiega od wymowy jego rówieśników należy jak najszybciej skonsultować się z logopedą.

---

Gimnastyka buzi i języka- wargi
·         Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.

·         Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.

·         Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.

·         Naprzemienne wymawianie „ i – u”.

·         Cmokanie.

·         Parskanie / wprawianie warg w drganie/.

·         Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi  i odwrotnie).

·         Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.

·         Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e,  u-a-i-o-e-y,  o-a-y-i-u,  e-y-i-o-a-u,            u-i-y-a-o.

·         Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,  i-a,  u-o,  o-i,  u-i,  a-o, e-o  itp.

·         Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.

·         Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.

·         Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

---

Gimnastyka buzi i języka

 

Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest między innymi sprawne działanie narządów mowy, przede wszystkim języka, warg, policzków , żuchwy , podniebienia miękkiego oraz koordynacja ruchów narządów mowy z oddechem.
W procesie wspierania rozwoju mowy u dziecka oraz przy okazji korekcji zaburzeń mowy ważną rolę pełnią ćwiczenia artykulacyjne. Część tych ćwiczeń rodzice mogą wykonywać z dzieckiem sami. Powinny być one przeprowadzane w formie zabawy. Lepiej ćwiczyć krótko, ale kilka razy dziennie( około 3-5 minut). Zadaniem dorosłego jest pokazanie poprawnie wykonanego ćwiczenia i zachęcanie dziecka do pracy. Trzeba chwalić malucha za podejmowany wysiłek, nawet gdyby efekty nie były początkowo najlepsze.

 

A oto propozycje ćwiczeń:

 

ĆWICZENIA JĘZYKA

 

·                  Kotki - kotek pije mleko - szybkie ruchy języka w przód i w tył, kotek oblizuje się - czubek języka okrąża szeroko otwarte wargi.

·                  Zmęczony piesek - dziecko naśladuje pieska, który głośno oddycha i język ma wysunięty na brodę.

·                  Szczoteczka - język to szczoteczka do zębów, która po kolei czyści zęby górne od strony zewnętrznej i wewnętrznej, a następnie zęby dolne z obu stron.

·                  Cyrkowiec - język próbuje wykonać różne sztuczki np. górkę - czubek języka oparty o dolne zęby, środek się wybrzusza, rurkę - przez którą można wdychać lub wydychać powietrze, szpilkę - układanie wąskiego języka, wahadełko - przesuwanie języka do kącików ust w stronę prawą i lewą.

·                  Koniki - czubek języka uderza o podniebienie i opada na dół. Raz konik idzie wolno, to biegnie, parska, śmieje się: iha, iha...
 

---

 

 

Stan mowy ma ogromny wpływ na naukę szkolną. Od tego, jak dziecko mówi zależą w znacznej mierze jego postępy w nauce oraz pozycja społeczna w grupie klasowej, co nazywa się powodzeniem szkolnym. Wady wymowy mogą prowadzić do niepowodzeń szkolnych. Dlatego bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie, diagnoza i terapia logopedyczna. Należy konsultować się z nauczycielem przedszkola i logopedą. Nie można liczyć na to, że dziecko „wyrośnie”.

W kąciku logopedycznym znajdziecie rady oraz propozycje ćwiczeń i zabaw usprawniających i wspomagających wymowę, które możecie wykonywać  w domu.

---

 

 

Czynności prymarne, czyli oddychanie i jedzenie, mają ważny wpływ na mowę dziecka. Ruchy wykonywane podczas jedzenia i picia będą obecne w trakcie artykulacji. Od czynnośći prymarnych zależą kolejne etapy rozwijania się mowy dziecka. Aby wspomóc rozwój mowy swojej pociechy, należy baczną uwagę zwrócić na to, jak dziecko je, pije, a nawet oddycha.

Na poniższym plakacie znajdziecie Państwo informację, jaki wplyw na rozwój mowy ma karmienie. 

Plakaty-Logopedia-Ursus-x7_A1_PRINT-strony-1-3-strony-1.pdf