SZCZEGÓŁOWE  KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI

 

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

MÓWIENIE

·    buduje wypowiedzi na temat,

·    formułuje odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej pytania i odpowiedzi,

·    przedstawia swoje zdanie w dyskusji,

·    zna zasady kulturalnej rozmowy,

·    stosuje w opowiadaniu wypowiedzenia proste i rozwinięte, pojedyncze i złożone, wprowadza dialog w mowę opowieściową,

·    mówi o swoich przeżyciach w danej sytuacji, nazywa przeżycia bohatera literackiego,

·    nazywa cechy bohatera, wyciąga proste wnioski dotyczące jego postępowania,

·    wygłasza z pamięci teksty poetyckie lub prozatorskie,

·    jako nadawca i odbiorca komunikatu korzysta z niewerbalnych środków wyrazu,

·    stara się stosować do podstawowych zasad poprawności językowej.

 

CZYTANIE

·    czyta odpowiednio dobrane teksty literackie i rozumie ich treść,

·    rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową,

·    rozumie zależność między użytymi w tekście środkami stylistycznymi a jego treścią,

·    wyróżnia postać mówiącą w różnych gatunkach i rodzajach literackich,

·    rozróżnia pojęcia fabuła, akcja, wątek,

·    wie, czym się różni opowiadanie od powieści,

·    dostrzega podobieństwa i różnice między światem przedstawionym w literaturze a rzeczywistością,

·    odczytuje teksty kultury: komiks, obraz, rzeźbę,

·    zauważa podobieństwa i różnice między utworem literackim a jego adaptacją filmową czy teatralną,

·    zauważa w tekście reklamy słownictwo wyrażające perswazję.

 

SŁUCHANIE

·    słucha wypowiedzi rozmówców,

·    dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu, np. wykonuje ilustrację do tekstu, piosenki.

 

PISANIE

·    buduje dłuższe wypowiedzi za pomocą różnych wypowiedzeń pojedynczych i złożonych,

·    wplata dialog w tekst narracyjny,

·    redaguje opowiadanie twórcze i odtwórcze,

·    wypełnia druki urzędowe i pocztowe,

·    opisuje wskazane elementy dzieła plastycznego,

·    streszcza tekst w porządku chronologicznym,

·    nazywa cechy charakteru i osobowości postaci literackiej,

·    komponuje plan wypowiedzi,

·    przestrzega podstawowych zasad poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej oraz estetyki redagowanej wypowiedzi.

 

NAUKA O JĘZYKU

·    stosuje wiedzę językową w zakresie:

 

– fonetyki (zna pojęcie głoski i litery; dostrzega różnicę między głoską dźwięczną i bezdźwięczną, nosową i ustną, twardą i miękką, między zapisem a wymową głoski; dzieli wyrazy na sylaby),

 

– słownictwa i słowotwórstwa (dopasowuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne; potrafi zastosować wybrane związki frazeologiczne pochodzenia biblijnego, mitologicznego, przysłowia; rozumie znaczenie wyrazów; z pomocą nauczyciela wyróżnia części w budowie słowotwórczej wyrazu),

 

– fleksji (z pomocą nauczyciela rozpoznaje formę i funkcję odmiennych części mowy; wskazuje nieodmienne części mowy),

 

– składni (z pomocą nauczyciela rozpoznaje części zdania, zna ich funkcję składniową; odróżnia zdanie złożone współrzędnie od zdania złożonego podrzędnie).

 

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

MÓWIENIE

·    uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej

·    buduje spójne, logiczne wypowiedzi, posługując się poprawnym słownictwem,

·    przedstawia swoje stanowisko w dyskusji, dobierając rzeczowe argumenty,

·    stosuje się do zasad kulturalnej dyskusji,

·    opowiada, stosując różnego rodzaju wypowiedzenia,

·    wzbogaca opowiadanie dialogiem; stosuje opis własnych przeżyć, mówi o przeżyciach bohatera literackiego,

·    charakteryzuje bohatera literackiego, formułuje ocenę jego postępowania,

·    wygłasza teksty poetyckie i prozatorskie, stosując się do zasad poprawnej artykulacji oraz intonacji i zwracając uwagę na warstwę znaczeniową tekstu,

·    świadomie korzysta z niewerbalnych środków komunikacji, takich jak gest, mimika twarzy, intonacja, pauza, dostosowując je do rodzaju komunikatu, jego odbiorców, celu wypowiedzi,

·    stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej, tak aby jego wypowiedzi były zrozumiałe dla odbiorcy.

 

CZYTANIE

·    czyta ze zrozumieniem teksty literackie na poziomie semantycznym i samodzielnie rozwiązuje niektóre zadania świadczące o rozumieniu tekstu na poziomie krytycznym,

·    analizuje zależność między użytymi w utworze środkami stylistycznymi a jego treścią,

·    wyjaśnia pojęcia fabuła, akcja, wątek,

·    wyróżnia rodzaje powieści,

·    wnioskuje na temat otaczającej go rzeczywistości oraz miejsca człowieka w świecie na podstawie wybranych tekstów literackich,

·    odczytuje plakat,

·    dostrzega zależności między dziełem literackim a jego adaptacją,

·    zauważa różnice w realizacji tego samego tematu i motywu w różnych dziedzinach sztuki oraz w różnych formach wypowiedzi artystycznej,

·    dostrzega mechanizmy oddziaływania reklamy na jej odbiorcę.

 

SŁUCHANIE

·    uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi rozmówców,

·    dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu na taką formę, jak: słuchowisko, scenka dramatyczna itp.

 

PISANIE

·    stara się zachować poprawność językową i stylistyczną dłuższych wypowiedzi zbudowanych za pomocą różnych typów wypowiedzeń,

·    konstruuje teksty informacyjne oraz teksty o charakterze instrukcji,

·    redaguje podanie, życiorys, samodzielną prostą notatkę,

·    za pomocą odpowiedniego słownictwa wkomponowuje opis przedmiotu, miejsca, cech bohatera w opowiadanie twórcze lub odtwórcze,

·    podejmuje próby spójnego opisu dzieła plastycznego,

·    niezależnie od budowy utworu streszcza tekst w porządku chronologicznym,

·    szczegółowo relacjonuje przedstawione wydarzenia,

·    podejmuje próbę opisu postaci rzeczywistej lub literackiej, uwzględniając jej cechy charakteru i osobowości,

·    stosuje zasady estetyki, graficznej organizacji tekstu oraz poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej redagowanych wypowiedzi.

 

NAUKA O JĘZYKU

·    stosuje wiedzę językową w zakresie:

 

– fonetyki (dzieli wyrazy na litery i głoski, rozpoznaje głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne,  nosowe, twarde, miękkie; dzieli wyrazy na sylaby i potrafi przenieść wyraz do następnej linijki zgodnie z obowiązującymi zasadami; dostrzega różnicę między zapisem a wymową głosek),

 

– słownictwa i słowotwórstwa (posługuje się słownictwem bliskoznacznym, wyrazami przeciwstawnymi, wybranymi związkami frazeologicznymi pochodzenia biblijnego i mitologicznego, przysłowiami; rozumie znaczenie wyrazów; wyjaśnia sens niektórych neologizmów i archaizmów; zna

pojęcia wyraz podstawowy i pochodny; wyróżnia podstawę słowotwórczą,  formant, rdzeń),

 

– fleksji (rozpoznaje w wypowiedzeniu odmienne i nieodmienne części mowy, rozpoznaje formę odmiennych części mowy),

 

– składni (rozpoznaje części zdania; wyróżnia w zdaniu orzeczenie imienne i czasownikowe; zna rodzaje podmiotu; odróżnia zdania złożone podrzędnie i współrzędnie, spójnikowo i bezspójnikowo).

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

 

MÓWIENIE

·    świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej,

·    buduje spójne i poprawne pod względem językowym wypowiedzi, zróżnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy oraz adresata,

·    uczestniczy w dyskusji na podany temat, przedstawia logiczne, rzeczowe argumenty poparte odpowiednimi przykładami i stosuje perswazję językową nieprzekraczającą granic kulturalnej rozmowy, tak aby przekonać pozostałych jej uczestników do przyjęcia jego stanowiska,

·    wzbogaca wypowiedzi o niewerbalne środki wyrazu, dobrane odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej,

·    stosuje w swoich wypowiedziach dialog, opis przeżyć wewnętrznych,

·    charakteryzuje bohatera literackiego; ocenia jego postawy i postępowanie, uwzględniając motywy działania,

·    wygłaszając tekst poetycki lub prozatorski, stosuje pauzę, dobiera odpowiednio barwę i ton głosu, zaznacza akcenty logiczne, tak aby zwrócić uwagę odbiorcy na warstwę znaczeniową utworu,

·    zwraca uwagę na poprawność językową i stylistyczną swoich wypowiedzi.

 

CZYTANIE

·    czyta różne teksty literackie na poziomie krytyczno-twórczym,

·    rozumie funkcję użytych w utworze środków stylistycznych oraz znaczenie postaci mówiącej w tekście,

·    posługuje się terminami fabuła, akcja, wątek,

·    wyróżnia cechy różnych rodzajów powieści i opowiadania,

·    na podstawie analizy utworów literackich odkrywa podstawowe prawa dotyczące człowieka i otaczającego świata,

·    analizuje treści pozaliterackich tekstów kultury,

·    porównuje utwory literackie z ich adaptacją filmową lub teatralną,

·    dostrzega zależność między realizacją tematu dzieła a jego tworzywem,

·    wypowiada opinie na temat reklam i dostrzega werbalne oraz niewerbalne mechanizmy oddziaływania na odbiorcę.

 

SŁUCHANIE

·    analizuje przenośny sens wysłuchanego tekstu,

·    dokonuje w dowolnej formie przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu.

 

PISANIE

·    konstruuje wypowiedzi zróżnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, odbiorcy komunikatu oraz sytuacji komunikacyjnej,

·    stosuje słownictwo odpowiednie do rodzaju i celu wypowiedzi,

·    wzbogaca tekst dialogiem charakteryzującym bohatera,

·    redaguje opowiadanie twórcze z elementami opisu przeżyć wewnętrznych bohatera, notatkę, sprawozdanie,

·    opisując dzieło plastyczne, zauważa jego sens przenośny,

·    charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, nazywa cechy jej charakteru, osobowości i usposobienia, zauważa motywy działania,

·    dba o estetykę zapisu, poprawność językową i stylistyczną redagowanego tekstu.

 

NAUKA O JĘZYKU

·    umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

– fonetyki (dostrzega różnicę między wymową a zapisem głosek, oznacza miękkość głoski przez znak zmiękczenia oraz i),

 

– słownictwa i słowotwórstwa (dobiera odpowiednio słownictwo bliskoznaczne w wypowiedzi w celu uniknięcia powtórzeń; stosuje w wypowiedziach pisemnych lub ustnych wyrazy przeciwstawne, związki frazeologiczne i przysłowia, a także powiedzenia związane z regionem; rozumie funkcję neologizmów i archaizmów w tekście, wyjaśnia ich sens; bada budowę słowotwórczą wyrazu; tworzy rodzinę wyrazów; tworzy definicję słowotwórczą wyrazu),

 

– fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, nazywa je i określa formę gramatyczną, rozumie ich funkcję w zdaniu, poprawnie stosuje je w wypowiedzi, w szczególności formy czasowników zakończonych na -no, -to, nieregularnie odmieniających się rzeczowników, formy proklityczne i enklityczne zaimków, liczebniki w związku z rzeczownikiem),

 

– składni (rozpoznaje części zdania pojedynczego; nazywa typy orzeczenia – imienne i czasownikowe oraz podmiotu – gramatyczny, domyślny, logiczny, zbiorowy; rysuje wykres logiczny zdania pojedynczego; rozróżnia zdania złożone podrzędnie i współrzędnie; stosuje zasady interpunkcji

wypowiedzenia pojedynczego i złożonego).

 

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

 

MÓWIENIE

·    jako świadomy uczestnik sytuacji komunikacyjnej nawiązuje kontakt, podtrzymuje go oraz dobiera formę komunikatu w zależności od celu wypowiedzi i rodzaju odbiorcy,

·    różnicuje swoje wypowiedzi stylistycznie, dba o ich poprawność językową, korzysta z bogatego słownictwa, stosuje odpowiednio dobrane do sytuacji komunikacyjnej niewerbalne środki wyrazu, aby komunikat stał się w pełni czytelny dla odbiorcy,

·    aktywnie uczestniczy w dyskusji na tematy związane z rzeczywistością oraz dotyczące lektury; wprowadza w temat rozmowy; przekonuje do swojego zdania, udowadniając racje w sposób rzeczowy i logiczny; posługuje się informacją, cytatem z danego źródła; nawiązuje do wypowiedzi interlokutorów, wyciąga wnioski, dokonuje podsumowania rozmowy, modyfikuje własne poglądy; dba o poprawność językową wypowiedzi oraz o przestrzeganie przez dyskutantów zasad kulturalnej rozmowy,

·    ubarwia wypowiedzi dialogiem, opisem przeżyć wewnętrznych, monologiem wewnętrznym postaci,

·    stosuje charakterystykę bezpośrednią bohatera, wykorzystując bogate słownictwo nazywające cechy; stosuje charakterystykę pośrednią uwzględniającą motywy działania postaci; dokonuje oceny moralnej bohatera w odwołaniu do uniwersalnych wartości etycznych,

·    wygłaszając tekst poetycki lub prozatorski z pamięci, podejmuje próbę jego interpretacji głosowej,

·    dokonuje autokorekty językowej i stylistycznej wygłaszanego komunikatu.

 

CZYTANIE

·    odczytuje tekst poetycki i prozatorski na poziomie przenośnym i symbolicznym,

·    analizując konstrukcję i warstwę znaczeniową utworu, bierze pod uwagę funkcję osoby mówiącej w tekście,

·    badając strukturę świata przedstawionego, dostrzega mechanizmy rozwoju fabuły, akcji, głównych wątków utworu prozatorskiego,

·    na podstawie analizy utworów literackich podejmuje próbę interpretacji znaczenia i miejsca człowieka w świecie,

·    odczytuje inne odpowiednio dobrane teksty kultury na poziomie krytyczno- -twórczym,

·    analizuje treść oraz tworzywo adaptacji filmowej lub teatralnej dzieła literackiego,

·    bada zależność między tworzywem dzieła a realizacją tego samego tematu lub motywu w różnych dziedzinach sztuki,

·    wyjaśnia mechanizmy oddziaływania reklam.

 

SŁUCHANIE

·    dostrzega przenośny sens wysłuchanego tekstu,

·    tworzy własne utwory inspirowane wysłuchanym tekstem,

·    potrafi sporządzić notatkę w wybranej przez siebie formie na podstawie wysłuchanego tekstu.

 

PISANIE

·    pisze różnorodne wypowiedzi, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej, poprawne pod względem językowym, stylistycznym, ortograficznym oraz interpunkcyjnym,

·    wprowadza do dialogu słowa narratora dystansującego się wobec wypowiedzi i działań bohaterów,

·    pisze opowiadanie twórcze z elementami opisu sytuacji, list oficjalny, notatkę w formie ciągłej, mapy mentalnej, schematu,

·    wyjaśnia treści przenośne i symboliczne oraz konteksty interpretacyjne w opisie dzieła plastycznego,

·    w sposób pełny i przemyślany charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, przedstawia wszystkie możliwe motywy jej działania, ocenia postępowanie w odniesieniu do wartości etycznych,

·    poprawia własne błędy językowe i stylistyczne.

 

NAUKA O JĘZYKU

·    sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

 

- fonetyki (stosuje wiadomości dotyczące różnicy między zapisem a wymową

głosek oraz funkcji głoski i w wyrazie),

 

- słownictwa i słowotwórstwa (korzysta z bogatego zasobu słownictwa, stosując wyrazy bliskoznaczne; dba o poprawność stylistyczną tekstu; ilustruje wypowiedzi odpowiednio dobranymi związkami frazeologicznymi i przysłowiami; wyjaśnia znaczenie wyrazów na podstawie ich etymologii; wyjaśnia zmiany znaczenia wyrazów; bada funkcję neologizmów i archaizmów w tekście; analizuje budowę słowotwórczą wyrazu; porządkuje rodziny wyrazów),

 

– fleksji (poprawnie używa w wypowiedzeniach ustnych i pisemnych form odmiennych i nieodmiennych części mowy, analizuje ich funkcję w zdaniu; dokonuje rozbioru gramatycznego wypowiedzenia pojedynczego),

 

– składni (dokonuje analizy logicznej wypowiedzenia pojedynczego; rysuje wykresy logiczne zdań pojedynczych z różnymi typami orzeczeń i podmiotów, schematy wypowiedzeń złożonych współrzędnie i podrzędnie; rozpoznaje i konstruuje zdania bezpodmiotowe; dba o poprawność

interpunkcyjną wypowiedzeń pojedynczych i złożonych).

 

 

 

 

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

 

MÓWIENIE

·    buduje twórcze, bezbłędne pod względem językowym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej wypowiedzi, w których się swobodnie posługuje werbalnymi i niewerbalnymi środkami wyrazu,

·    rozpoczyna i podtrzymuje dyskusję na tematy związane z lekturą; rzeczowo, z zachowaniem zasad kulturalnej rozmowy ocenia stanowiska dyskutantów i podaje propozycje rozwiązania problemów,

·    swobodnie się posługuje różnymi formami opowiadania i opisu,

·    w sposób pełny i logiczny charakteryzuje bohatera lektury,

·    wygłaszając tekst z pamięci, dokonuje jego interpretacji głosowej.

 

CZYTANIE

·    odczytuje sens utworów poetyckich, prozatorskich i innych dzieł kultury (również spoza listy lektur przewidzianej programem nauczania) na poziomie krytyczno-twórczym, uwzględniając ich strukturę i treści przenośne oraz symboliczne; odwołuje się do kontekstów kulturowych.

 

SŁUCHANIE

·    analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach komunikacyjnych informacje wybrane z wysłuchanego tekstu,

·    analizuje i interpretuje przenośny sens wysłuchanego tekstu artystycznego.

 

PISANIE

·    swobodnie się posługuje wszystkimi przewidzianymi w programie formami wypowiedzi pisemnej, a ponadto tworzy własne teksty, ciekawe pod względem treści i stylu, bezbłędne językowo,

·    formułuje wypowiedzi na temat przeczytanych lektur (także spoza listy lektur przewidzianych programem nauczania).

 

NAUKA O JĘZYKU

·    świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści przewidzianych programem nauczania fonetyki, słownictwa i słowotwórstwa, fleksji oraz składni; przestrzega norm poprawnościowych w formułowanych wypowiedziach,

·    samodzielnie poszerza wiedzę językową o treści spoza programu nauczania w klasie VI.

 

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V

 

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

 

Mówienie

·    nawiązuje kontakt werbalny z kolegami i nauczycielem,

·    formułuje pytania i odpowiedzi odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej,

·    potrafi samodzielnie połączyć kilka zdań w logiczną wypowiedź,

·    zachowuje porządek chronologiczny w opowiadaniu i streszczeniu,

·    nazwa cechy, opisując przedmioty, krajobraz, wygląd postaci,

·    potrafi zastosować słownictwo wyrażające prośbę i polecenie, zaproszenie, przeprosiny,

·    potrafi opanować pamięciowo tekst prozatorski lub poetycki,

·    zna najważniejsze zasady poprawności językowej, dzięki którym jego wypowiedzi są zrozumiałe dla odbiorcy,

·    stosuje się do zaleceń nauczyciela w doskonaleniu umiejętności komunikacji werbalnej,

·    zna podstawowe niewerbalne środki wypowiedzi wzbogacające komunikat werbalny.

 

Czytanie

·    czyta teksty cicho i rozumie ich ogólny sens,

·    czyta teksty głośno i z pomocą nauczyciela stara się poprawnie akcentować oraz artykułować wyrazy,

·    zna zasady intonacji zdaniowej,

·    zna podział tekstów na artystyczne i użytkowe, prozatorskie i poetyckie,

·    zna podstawowe pojęcia związane ze światem przedstawionym utworu (opowiadania, baśni, legendy, mitu),

·    odczytuje dane z różnych przekazów informacji (instrukcja, zaproszenie, schemat).

 

Słuchanie

·    słucha i rozumie sens poleceń oraz prostych instrukcji,

·    odróżnia informacje ważne od mniej ważnych w słuchanym tekście,

·    potrafi sformułować pytania zamknięte do najważniejszych treści słyszanej wypowiedzi,

·    rozumie intencję nadawcy wypowiedzi.

 

 

Pisanie

·    buduje wypowiedzenia proste i złożone, kilkuzdaniowe wypowiedzi na określony temat,

·    redaguje proste opowiadanie z dialogiem,

·    streszcza nieskomplikowane teksty fabularne,

·    zna podstawowe cechy tekstów użytkowych (list, telegram, zaproszenie, ogłoszenie),

·    nazywa cechy wyglądu postaci fikcyjnej lub rzeczywistej, zna zasady opisu cech charakteru postaci,

·    w najprostszej formie zapisuje informacje wybrane z tekstu,

·    zapisuje informacje w tabeli, na schemacie i wykresie,

·    tworzy plan ramowy, a z pomocą nauczyciela dopisuje wydarzenia szczegółowe,

·    zna podstawowe zasady ortografii i interpunkcji,

·    stosuje zasady estetycznego zapisu,

·    zna zasady organizacji i kompozycji wypowiedzi pisemnej.

 

 

Nauka o języku

·    stosuje wiedzę językową w zakresie:

 

1. słownictwa (dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne z podanych w rozsypance, zna wybrane związki frazeologiczne pochodzenia  mitologicznego, przysłowia),

 

2. składni (z pomocą nauczyciela rozpoznaje rodzaje wypowiedzeń – pojedyncze, złożone, zdanie, równoważnik zdania, zna różne typy wypowiedzeń– oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe, zauważa zespoły składniowe w wypowiedzeniu pojedynczym, rysuje wykres graficzny zdania pojedynczego, zna zasady interpunkcji zdania pojedynczego i wypowiedzenia złożonego),

 

3. fleksji (z pomocą nauczyciela rozpoznaje formę i funkcję odmiennych i nieodmiennych części mowy przewidzianych w programie nauczania),

 

4. fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na głoski, litery, sylaby, z pomocą nauczyciela zauważa różnicę między wymową a zapisem samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, zna sposoby oznaczania miękkości głosek).

 

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

 

Mówienie

·    uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej,

·    angażuje się w rozmowę na określony temat,

·    buduje kilkuzdaniowe wypowiedzi ustne,

·    opowiada, streszcza i opisuje, używając odpowiednio dobranego słownictwa,

·    buduje wypowiedzi o charakterze prośby, polecenia,

·    używa odpowiedniego słownictwa, formułując zaproszenie, prośbę, przeprosiny, odmowę,

·    wygłasza z pamięci teksty prozatorskie lub poetyckie, zwraca uwagę na słowa-klucze, zmienia tempo, posługuje się pauzą,

·    pracuje nad poprawnością językową wypowiedzi,

·    doskonali umiejętności komunikacji werbalnej, stosując się do zaleceń nauczyciela,

·    wzbogaca komunikat werbalny pozajęzykowymi środkami wyrazu.

 

Czytanie

·    rozumie ogólny sens tekstów czytanych cicho, zauważa ich sens metaforyczny,

·    płynnie czyta teksty głośno, poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy,

·    stosuje zasady intonacji zdaniowej,

·    rozróżnia teksty artystyczne i użytkowe, prozatorskie i poetyckie,

·    rozumie podstawowe pojęcia związane ze światem przedstawionym utworu fabularnego oraz ze stylistyką i rytmizacją tekstu poetyckiego,

·    wyszukuje, rozpoznaje i rozumie informacje zawarte w artykule, instrukcji, schemacie, notatce, wykresie.

 

 

Słuchanie

·    potrafi zrekonstruować sens słyszanych wcześniej poleceń, instrukcji, innych wypowiedzi,

·    selekcjonuje i wykorzystuje usłyszane informacje w samodzielnie tworzonym tekście,

·    na podstawie słyszanego tekstu potrafi sformułować pytania zamknięte do najważniejszych jego treści.

 

 

Pisanie

·    pisze wypowiedzi o charakterze artystycznym (opowiadanie z dialogiem, opis) i użytkowym (list, telegram, zaproszenie, zawiadomienie),

·    opisuje cechy zewnętrzne i wewnętrzne postaci fikcyjnej lub rzeczywistej,

·    zapisuje najważniejsze informacje w formie kilku zdań, wpisu danych w tabelę, na schemacie, wykresie,

·    pisze streszczenie utworu,

·    tworzy plan ramowy, a z pomocą nauczyciela plan szczegółowy,

·    zna i stosuje zasady ortografii i interpunkcji,

·    stosuje zasady estetycznego zapisu oraz organizacji i kompozycji wypowiedzi pisemnej.

 

 

Nauka o języku

·    stosuje wiedzę językową w zakresie:

 

1. słownictwa (dopisuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wyjaśnia znaczenie i pochodzenie wybranych frazeologizmów mitologicznych, przysłów, powiedzeń),

 

2. składni (rozpoznaje rodzaje wypowiedzeń – pojedyncze i złożone, zdanie, równoważnik zdania, wyróżnia różne ich typy – oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe, wskazuje zespoły składniowe w zdaniu, rysuje wykres graficzny zdania pojedynczego),

 

3. fleksji (zna podstawowe formy i funkcje odmiennych i nieodmiennych części mowy przewidzianych w programie nauczania),

 

4. fonetyki (posługuje się alfabetem, poprawnie artykułuje głoski, uwzględnia różnicę między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek przez i oraz kreseczkę).

 

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

 

Mówienie

·    podtrzymuje kontakt werbalny z kolegami i nauczycielem, aby wykonać, sprawdzić i poprawić powierzone mu zadanie indywidualne,

·    aktywnie uczestniczy w dyskusji na tematy związane z codziennymi sytuacjami,

·    samodzielnie wypowiada się na temat przeczytanych lektur,

·    argumentuje swoje stanowisko, odwołując się do doświadczeń życiowych oraz przeczytanego tekstu,

·    opowiada i opisuje, stosując odpowiednie słownictwo,

·    posługuje się komunikatem różnego typu,

·    wygłaszając tekst z pamięci, zwraca uwagę na ważne jego treści, zmusza odbiorcę do refleksji,

·    stosuje się do norm językowych.

 

Czytanie

·    czyta teksty cicho, rozumiejąc ich sens na poziomie semantycznym, oraz odkrywa znaczenia przenośne,

·    stosuje zasady wyrazistej artykulacji i intonacji w czasie płynnego czytania głośnego tekstów literackich,

·    rozpoznaje i wskazuje charakterystyczne cechy różnych tekstów kultury (teksty literackie, użytkowe, publicystyczne, popularnonaukowe, przedstawienia teatralne i filmy, przekazy ikoniczne),

·    rozpoznaje i omawia elementy świata przedstawionego w utworze fabularnym, odczytuje i wykorzystuje dane z artykułów, instrukcji, schematu, tabeli, wykresu itp.

 

 

Słuchanie

·    słuchając tekstu artystycznego, rozumie jego sens przenośny,

·    słucha poleceń, instrukcji, innych wypowiedzi uczniów i nauczyciela w celu sporządzania samodzielnych notatek,

·    wybiera i wykorzystuje informacje ze słyszanego tekstu dla stworzenia własnej wypowiedzi.

Pisanie

·    korzystając z pomocy nauczyciela, buduje spójne wypowiedzi odpowiednie do sytuacji nadawczo-odbiorczej, stosując właściwe słownictwo i struktury składniowe,

·    redaguje teksty użytkowe, takie jak: sprawozdanie, instrukcja, przepis,

·    charakteryzuje jak najpełniej postać literacką lub rzeczywistą, podaje i opisuje cechy wyglądu, osobowości i charakteru,

·    notuje informacje w wybranej formie (wypowiedź kilkuzdaniowa, tabela, schemat), stosuje zasadę zwięzłości,

·    tworzy plan ramowy, szczegółowy i swobodnie go przekształca,

·    stosuje charakterystyczne elementy świata przedstawionego oraz właściwą jego konstrukcję w opowiadaniu, baśni, legendzie,

·    dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną pisanej wypowiedzi.

 

Nauka o języku

·    umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

 

1. słownictwa (stosuje w zdaniu wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wykorzystuje wybrane frazeologizmy mitologiczne, przysłowia, powiedzenia w wypowiedziach ustnych i pisemnych),

 

2. składni (rozpoznaje i nazywa rodzaje wypowiedzeń – pojedyncze, złożone, zdania, równoważniki zdań, typy wypowiedzeń – oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe, wyróżnia zespoły składniowe w wypowiedzeniu pojedynczym, rysuje wykres graficzny zdania pojedynczego,

stosuje zasady interpunkcji zdania pojedynczego i złożonego),

 

3. fleksji (poprawnie stosuje odmienne i nieodmienne formy przewidzianych w programie nauczania części mowy, trafnie nazywa ich funkcję),

 

4. fonetyki (posługuje się alfabetem, stosuje wiadomości dotyczące różnicy między wymową a zapisem samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, poprawnie zapisuje zmiękczenia).

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

 

Mówienie

·    nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z kolegami oraz nauczycielem, aby skorygować lub udoskonalić powierzone zadanie indywidualne czy zespołowe,

·    udziela twórczych wskazówek, instrukcji co do sposobu pracy grupy, istotnych dla rozwiązania zadania, wykonania polecenia,

·    prowadzi (rozpoczyna, podtrzymuje, kończy) rozmowę na temat codziennych sytuacji,

·    stawia problemowe pytania dotyczące przeczytanej lektury,

·    argumentuje swoje stanowisko w rozmowie, powołując się na tekst kultury, ustosunkowuje się do wypowiedzi innych kolegów, rozwija problem przez porównanie innych znanych mu tekstów,

·    twórczo opowiada i opisuje,

·    dostosowuje rodzaj komunikatu do sytuacji nadawczo-odbiorczej i celu wypowiedzi,

·    wygłaszając tekst z pamięci, wskazuje na funkcję ekspresywną i metajęzykową utworu,

·    dokonuje korekty własnej wypowiedzi.

 

Czytanie

·    czyta teksty cicho i rozumie ich sens na poziomie semantycznym oraz krytyczno-twórczym,

·    płynnie czyta głośno i podkreśla sensy utworu ważne dla rozumienia na poziomie semantycznym i krytycznym,

·    analizuje charakterystyczne cechy różnych tekstów kultury,

·    analizuje elementy świata przedstawionego w utworze,

·    odczytuje, przetwarza, wykorzystuje dane z artykułów, instrukcji, schematów, wykresów, tabel itp.

 

Słuchanie

·    słuchając tekstu artystycznego, zauważa i analizuje jego sens przenośny,

·    słucha poleceń, instrukcji w celu samodzielnego lub zespołowego wykonania zadania; innych wypowiedzi uczniów i nauczyciela w celu sporządzania samodzielnych notatek,

·    słuchając tekstu, analizuje informacje w celu wykorzystania ich we własnej wypowiedzi.

 

Pisanie

·    samodzielnie buduje spójne wypowiedzi dostosowane do sytuacji komunikacyjnej, dobierając słownictwo i struktury składniowe świadczące o systematycznym kształceniu kompetencji językowych,

·    pisze pełną charakterystykę postaci fikcyjnej lub rzeczywistej, przedstawiając oprócz cech osobowości i charakteru motywy jej postępowania, dokonuje oceny postaw bohatera,

·    dopasowuje formę notatki do rodzaju zapisanych informacji,

·    komponuje i pisze opowiadanie, baśń, legendę z zachowaniem ich cech gatunkowych,

·    dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną pisanej wypowiedzi.

 

Nauka o języku

·    sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

 

1. słownictwa (stosuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, związki frazeologiczne pochodzenia mitologicznego, przysłowia i powiedzenia w tekście, wzbogacając język wypowiedzi),

 

2. składni (klasyfikuje wypowiedzenia – pojedyncze, złożone, zdania, równoważniki zdania,  wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe – stosuje je w dłuższej wypowiedzi, analizuje budowę logiczno-składniową zdania pojedynczego – wyróżnia zespoły składniowe, rysuje wykres graficzny, stosuje poprawny szyk wyrazów w zdaniu, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzenia pojedynczego i złożonego),

 

3. fleksji (poprawnie stosuje w wypowiedziach ustnych oraz pisemnych formy odmiennych i nieodmiennych części mowy przewidzianych w programie nauczania, analizuje ich funkcję w zdaniu),

 

4. fonetyki (bezbłędnie posługuje się alfabetem, swobodnie stosuje wiadomości dotyczące różnicy między wymową a zapisem samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, poprawnie zapisuje zmiękczenia).

 

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

 

Mówienie

·    formułuje twórcze uwagi, polecenia, instrukcje, dzięki czemu uczestniczy w planowaniu, usprawnianiu, kontrolowaniu i ocenie pracy zespołu czy grupy,

·    rozpoczyna rozmowę na temat lektury od postawienia problemu,

·    tworzy bezbłędne pod względem językowym komunikaty,

·    wygłasza teksty z pamięci, dokonując analizy i interpretacji ważniejszych jego sensów,

·    umiejętnie, w zależności od sytuacji komunikacyjnej, wykorzystuje werbalne i niewerbalne środki językowe.

 

Czytanie

·    czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym różne teksty kultury nieobjęte listą lektur przewidzianą w programie nauczania,

·    interpretuje elementy świata przedstawionego i kompozycję utworu literackiego.

 

Słuchanie

·    dokonuje analizy i interpretacji niektórych sensów przenośnych słuchanego tekstu artystycznego (również spoza listy lektur objętej programem),

·    słuchając różnych tekstów, dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych.

 

Pisanie

·    wykazuje się samodzielnością, twórczym ujęciem tematu, pomysłową formą, przemyślaną kompozycją i poprawnością językową w wypowiedziach pisemnych,

·    proponuje własne, ciekawe i urozmaicone pod względem graficznym formy notatek,

·    podejmuje próby formułowania wypowiedzi na temat przeczytanych lektur.

 

 

Nauka o języku

 

·    świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji, fonetyki,

·    poszerza wiedzę językową o treści wykraczające poza przewidziane programem nauczania w klasie V,

·    wykazuje się szczególną dbałością o zachowanie norm poprawnościowych w wypowiedziach ustnych i pisemnych.

 

 

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV

 

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

 

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

SŁUCHANIE

• skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób
• reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą)
• rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczni
• rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny
• wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej
• rozumie ogólny sens słuchanych utworów

 

CZYTANIE

• identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji
• rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny
• wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost
• rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
• rozumie ogólny sens czytanych utworów
• stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym

 

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

• mówi o swoich reakcjach czytelniczych
• odróżnia fikcję od rzeczywistości
• odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych
• określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia
• zna cechy baśni i legendy
• wyodrębnia film i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury

 

III. Tworzenie wypowiedzi

 

MÓWIENIE

• nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem
• formułuje proste pytania i udziela prostych pod względem konstrukcyjnym odpowiedzi
• wypowiada komunikaty zawierające proste informacje
• wyraża wprost swoje intencje
• odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie
• stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem
• mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu
• za pomocą kilku prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę
• za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym
• wygłasza tekst utworu z pamięci

 

PISANIE

• stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu
• zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni  – u, rz – ż, ch – h
• dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu
• tworzy proste wypowiedzi na podany temat
• uzupełnia prosty schemat, tabelę
• zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, zaproszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie
• zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze
• za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia
• za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu
• stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy), fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby)
• stara się o estetykę zapisu wypowiedzi

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

SŁUCHANIE

• słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada
• wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi
• powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii
• rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów

 

CZYTANIE

• identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi
• określa temat i główną myśl tekstu
• oddziela informacje ważne od drugorzędnych
• wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
• wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
• rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu
• wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
• poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI:

• wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych

 

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

• nazywa swoje reakcje czytelnicze
• dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe
• odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze
• określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia
• wskazuje cechy baśni i legendy w utworze
• wie, czym jest: wers, zwrotka, rym
• wskazuje w tekście porównanie, przenośnię
• wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki
• zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, próba
• przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość
• odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym)
• odczytuje morał baśni

 

III. Tworzenie wypowiedzi

 

MÓWIENIE

• świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej
• dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące
• formułuje pytania otwarte
• udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych
• wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą
• stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem
• wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym
• składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry
• wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne
• opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni
• dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne
• recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens
• stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych
• posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)

 

PISANIE

• stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni  – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji
• odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą
• dzieli wyrazy na głoski i litery, rozróżnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą i w typowych przykładach
• konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym
• używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych
• w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące
• zapisuje pytania otwarte
• udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych
• samodzielnie zapisuje dialog
• dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne
• tworzy ramowy plan wypowiedzi
• układa opowiadanie odtwórcze
• redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu
• zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry
• tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni
• w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny
• stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych), fleksji (określa formę gramatyczną czasowników, rzeczowników, przymiotników; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenie złożone; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym), fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazów na sylaby przy przenoszeniu wyrazów do następnej linijki)
• stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:

 

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

SŁUCHANIE

• koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworów
• odróżnia informacje ważne od mniej ważnych
• na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania
• właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu
• odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

 

CZYTANIE

• wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio
• wskazuje akapit
• oddziela informacje ważne od drugorzędnych
• wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
• wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi
• wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach
• rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
• głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI:

• wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych

 

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

• uzasadnia swoje reakcje czytelnicze
• analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia
• identyfikuje baśń i legendę
• rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu
• rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście
• objaśnia znaczenia porównań i przenośni w tekście
• wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odróżnia film animowany i aktorski
• charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość
• odczytuje przesłanie utworu

 

III. Tworzenie wypowiedzi

 

MÓWIENIE

• przedstawia własne zdanie w rozmowie
• świadomie dobiera intonację zdaniową
• udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi
• uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami;
• łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu
• wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń
• stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika
• gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw
• wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki
• w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć
• objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów
• odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów
• umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony  tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazów na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie)
• wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu
• stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń

 

PISANIE

• stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji oraz potrafi je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów)
• w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji
• w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika
• w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne
• w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw
• układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie
• stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi
• pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie,
• streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń
• zapisuje dialog w opowiadaniu
• w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć
• dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

• przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi
• odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich
• wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu
• nazywa intencje nadawcy komunikatu

CZYTANIE

• wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą
• wskazuje akapit
• oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych
• odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce
• wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
• wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach
• ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
• głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji,   aby oddać sens odczytywanego tekstu

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• wybiera informacje wyrażone pośrednio w różnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źródłami

 

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

• konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami
• objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim
• wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu
• objaśnia funkcję porównań i przenośni w tekście
• wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy
• charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami

 

III. Tworzenie wypowiedzi

MÓWIENIE

• uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych
• rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego
• udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym
• w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje  frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką
• poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym
• w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła
• interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania
• zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu
• wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi
• dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka

 

PISANIE

• komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji
• uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury
• udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym
• w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką
• komponuje i przekształca plan wypowiedzi
• pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń
• w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła
• sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów )
• dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

SŁUCHANIE

• odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

CZYTANIE

• czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur
• wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi
• odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

• porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich
• wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury
• dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam
• odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość

 

III. Tworzenie wypowiedzi

MÓWIENIE

• przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania
• podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur
• interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych

PISANIE

• tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych
• wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi
• świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki